The most beautiful kalam in Punjabi/Saraiki language is “Akhi Sohne Nu Hawaye Ni”. It expresses deep love and devotion to the beloved Prophet Muhammad ﷺ. The poet yearns for the Prophet’s ﷺ glance, believing that his spiritual existence depends on it. He continuously praises the Prophet’s ﷺ greatness and is willing to sacrifice his entire life for his name. The poet in this kalam i.e. Akhi Sohne Nu Hawaye Ni” also urges the devoted followers to keep their gatherings filled with love and remembrance, hoping that the Prophet ﷺ might pass by spiritually.
Furthermore, the poet expresses his ultimate desire to live and die in Madinah. He believes that true life is in following the path that leads to the Prophet’s ﷺ city. His final wish is to have his grave in Madinah, considering it the greatest honor and blessing. This poetry beautifully conveys a deep emotional connection to the Prophet ﷺ and an intense longing for Madinah.
Akhi Sohne Nu Hawaye Ni – Words Meanings
Word | Meaning |
---|---|
آکھیں Akhi | کہنا، مخاطب کرنا Kehna To call, to address |
سوہنڑے Sohnray | محبوب، حسین Mehboob, Pyara Beloved, Beautiful |
وائے Waaye | ہوا، نسیم، جھونکا Hawa, Naseem Breeze, Wind |
نظر Nazar | توجہ، نگاہ Tawajjo Glance, Attention |
ذکر Zikr | یاد، حمد، تعریف Yaad, Hamd, Tareef Remembrance, Praise |
شاناں Shaanan | عظمتیں، بزرگی Azmatain, Buzurgi Greatness, Dignity |
وار دیآں Waar Diyan | قربان کرنا Qurban Karna To sacrifice |
دیوانیو Diwaniyo | عاشقوں، مجنون لوگوں Aashiqo, Majnoon Log Lovers, Mad Devotees |
محفل Mehfil | مجلس، تقریب Majlis, Taqreeb Gathering, Assembly |
سجائی رکھنڑاں Sajai Rakhnan | روشن رکھنا، قائم رکھنا Roshan Rakhnan, Qaim Rakhna To keep decorated, Maintain |
گزر Guzar | آنا، گذرنا Ana, Chalna To pass by, To come |
جیونڑ Jeevanr | زندگی Zindagi Life |
راہیا Rahiya | مسافر Musafir Treveller |
دوارے Dware | دروازے، چوکھٹ Darwaza, Chokhat Doorstep, Threshold |
مر ہووے Mar Howe | مرنا پڑے Marna Paray If one has to die |
آس Aas | امید، خواہش Umeed, Tamanna Hope, Desire |
چروکنڑی Charukanri | بہت پہلے سے Boht Pehle Se Since quite some time ago |
قبر Qabar | آخری آرام گاہ Aakhri Aramgah Grave, Final Resting Place |
Akhi Sohne Nu Hawaye Ni – Lyrics
آکھیں سوہنڑے نوں وائے نی
Akhi Sohne Nu Waaye Ni
جے تیرا گزر ہووے
Je Tera Guzar Howay
میں مر کے وی نئیں مردا
Main Mar K V Nahi Marda
جے تیری نظر ہووے
Je Teri Nazar Howay
ﷺ
دم دم نال ذکر کراں
Dam Dam Naal Zikr Karan
میں تیریاں شاناں دا
Main Teriyan Shanaan Daa
تیرے نام توں وار دیآں
Tere Naam Tu Waar Diyan
جنی میری عمر ہووے
Jinni Meri Umar Howay
ﷺ
دیوانیو بیٹھے روو
Deewano Bethay Ravvo
محفل نوں سجائی رکھنڑاں
Mehfil Nu Sajaai Rakhna
شاید میرے آقا ﷺ دا
Shayad Mere AAQA Da
ایتھوں وی گزر ہووے
Aithun V Guzar Howay
ﷺ
جیونڑ دا جے چاہ رکھنائے
Jeewanr Da Jay Chah Rakhnaye
تو راہیا مدینے دیآ
Tu Rahiya Madinay Deya
سوہنڑے دے دوارے تے
Sohne De Dawaray Te
مر جاویں جے مر ہووے
Mar Jaween Jay Mar Howay
ﷺ
ایہو دل وچ نیازی دے
Eeho Dil Vich Niazi De
اکو آس چروکنڑی ہے
Ikko Aas Charokani Hai
سوہنڑے دے شہر اندر
Sohne De Shehr Andar
کتھے میری قبر ہووے
Kithay Meri Qabar Howay
ﷺ ﷺ ﷺ
Akhi Sohne Nu Hawaye Ni – Explanation
یہ شعر عاشقانہ عقیدت اور روحانی وابستگی کا مظہر ہے۔ شاعر اپنے محبوب، یعنی حضور اکرم ﷺ سے اپنی گہری محبت کا اظہار کر رہا ہے۔ پہلی دو سطروں میں شاعر ہوا (وائے) کو مخاطب کرتے ہوئے کہتا ہے کہ اگر محبوب (نبی کریم ﷺ) کا گزر اس راستے سے ہو تو وہ ان کے دیدار سے فیض یاب ہو سکے۔ یہ الفاظ اس تڑپ اور اشتیاق کو ظاہر کرتے ہیں جو عاشقانِ رسول ﷺ کے دل میں ہوتا ہے۔
اگلی دو سطروں میں شاعر کہتا ہے کہ اگر محبوب ﷺ کی نظرِ کرم مل جائے، تو وہ حقیقی زندگی پا لیتا ہے۔ وہ بیان کرتا ہے کہ جسمانی موت کے باوجود، محبوب کی نظرِ کرم ایک نئی روحانی زندگی عطا کر سکتی ہے۔ یہ تصور صوفیانہ محبت کی عکاسی کرتا ہے، جہاں محبوب کی توجہ ہی اصل زندگی اور بقا کا ذریعہ سمجھی جاتی ہے۔ یہ اشعار محبتِ رسول ﷺ کی معراج اور عاشق کی تڑپ کو خوبصورتی سے بیان کرتے ہیں۔
Also Read: KHUDA Hai Aik – Beautiful Hamd Lyrics & Video
یہ شعر محبت اور عقیدت کی ایک اعلیٰ ترین کیفیت کو بیان کرتا ہے، جہاں شاعر مکمل طور پر محبوب کی یاد اور اس کی عظمت کے بیان میں محو ہے۔ پہلے مصرعے میں شاعر کہتا ہے کہ وہ ہر لمحہ، ہر سانس کے ساتھ محبوب کا ذکر کرتا رہے گا۔ یہ محبت کی وہ انتہا ہے جہاں عاشق کے دل و دماغ میں ہر وقت محبوب کی یاد بسی رہتی ہے اور اس کی شان بیان کرنا ہی اس کی زندگی کا مقصد بن جاتا ہے۔
دوسرے مصرعے میں شاعر اپنی عقیدت اور قربانی کے جذبے کا اظہار کرتے ہوئے کہتا ہے کہ وہ اپنی پوری زندگی محبوب کے نام پر قربان کر دے گا۔ یعنی جو بھی عمر اسے ملی ہے، وہ محبوب کے لیے نچھاور کرنے کو تیار ہے۔ یہ شعر عشق کی اس معراج کو ظاہر کرتا ہے جہاں محبوب کے ذکر، اس کی شان کے بیان اور اس کے نام پر جان نچھاور کرنے کو ہی زندگی کا سب سے بڑا مقصد سمجھا جاتا ہے۔
یہ شعر عشقِ رسول ﷺ کی گہرائی اور دیوانگی کو بیان کرتا ہے۔ شاعر عاشقانِ رسول ﷺ کو تلقین کرتا ہے کہ وہ محبت میں محو ہو کر بیٹھے رہیں اور گریہ و زاری کریں، کیونکہ یہ آنسو درحقیقت عشق کی علامت اور نبی کریم ﷺ سے گہری وابستگی کا اظہار ہیں۔
دوسرے مصرعے میں شاعر کہتا ہے کہ محفل کو ہمیشہ سجا کر رکھو، یعنی نبی کریم ﷺ کی یاد اور ذکر کو ہمیشہ زندہ رکھو۔ اس میں ایک امید اور تمنا پوشیدہ ہے کہ شاید ہمارے آقا و مولا حضرت محمد مصطفیٰ ﷺ کا یہاں بھی گزر ہو جائے۔ اس کا مطلب یہ ہے کہ عاشقانِ رسول ﷺ کا ذکر، درود و سلام اور ان کی یادوں کی محفلیں اس قدر بارونق ہونی چاہئیں کہ ایسا محسوس ہو جیسے نبی کریم ﷺ کی روحانی توجہ ان پر نازل ہو رہی ہو۔ یہ شعر عقیدت، محبت اور نبی کریم ﷺ سے گہری وابستگی کی بہترین عکاسی کرتا ہے۔
Also Read: Khuda Ki Azmatain Kya Hain – Beautiful Naat
یہ شعر عشقِ رسول ﷺ کی شدت اور مدینہ منورہ سے والہانہ محبت کی عکاسی کرتا ہے۔ شاعر عاشقانِ رسول ﷺ کو نصیحت کرتا ہے کہ اگر وہ حقیقی زندگی اور بامقصد جینے کی خواہش رکھتے ہیں، تو انہیں اپنی راہیں مدینہ منورہ کی طرف موڑ لینی چاہئیں۔ مدینہ وہ مقدس شہر ہے جہاں نبی کریم ﷺ آرام فرما ہیں، اور یہی وہ جگہ ہے جہاں دلوں کو سکون اور روح کو حقیقی زندگی نصیب ہوتی ہے۔
دوسرے مصرعے میں شاعر اپنی عقیدت اور محبت کی انتہا کو بیان کرتا ہے کہ اگر مرنا بھی ہو تو نبی کریم ﷺ کے دربارِ اقدس پر جان دینی چاہیے۔ یہ عاشقِ رسول ﷺ کی سب سے بڑی تمنا ہے کہ اس کی زندگی مدینہ کی گلیوں میں گزرے، اور اگر موت آنی ہو تو وہ بھی درِ مصطفیٰ ﷺ پر آئے۔ یہ شعر اس حقیقت کی نشاندہی کرتا ہے کہ مدینہ کی نسبت ہی اصل زندگی ہے، اور عشقِ رسول ﷺ میں مرنا ہی سب سے بڑی سعادت ہے۔
یہ شعر عشقِ رسول ﷺ اور مدینہ منورہ سے گہری وابستگی کو بیان کرتا ہے۔ شاعر نیازی اپنے دل کی واحد تمنا اور آخری خواہش کا اظہار کر رہا ہے کہ اس کی آخری آرام گاہ مدینہ منورہ میں ہو۔ پہلے مصرعے میں شاعر کہتا ہے کہ اس کے دل میں بس ایک ہی امید اور آرزو بسی ہوئی ہے، اور وہ یہ ہے کہ اس کا اختتام نبی کریم ﷺ کے شہر میں ہو۔
دوسرے مصرعے میں شاعر اپنی عاجزی اور خواہش کا اظہار کرتے ہوئے کہتا ہے کہ وہ سوچتا ہے کہ مدینہ منورہ کے کس گوشے میں اس کی قبر بنے گی۔ یہ شعر ایک عاشقِ رسول ﷺ کے جذبات کی عکاسی کرتا ہے، جو دنیا میں اپنی زندگی کا سب سے بڑا انعام یہی سمجھتا ہے کہ اس کا مدفن نبی کریم ﷺ کے مقدس شہر میں ہو۔ اس میں مدینہ کی محبت، عقیدت اور آخرت کی کامیابی کی ایک حسین تمنا پوشیدہ ہے۔
Yeh sher aashiqana aqeedat aur roohani wabastagi ka mazhar hai. Shayar apne mehboob, yani Huzoor Akram ﷺ se apni gehri mohabbat ka izhar kar raha hai. Pehli do satron mein shayar hawa (waaye) ko mukhatib karte hue kehta hai ke agar mehboob (Nabi Kareem ﷺ) ka guzar is raste se ho to woh unke deedaar se faiz yab ho sake. Yeh alfaaz us tarap aur ishtiyaq ko zahir karte hain jo aashiqan-e-Rasool ﷺ ke dil mein hota hai.
Agli do satron mein shayar kehta hai ke agar mehboob ﷺ ki nazar-e-karam mil jaye, to woh haqeeqi zindagi paa leta hai. Woh bayan karta hai ke jismani maut ke bawajood, mehboob ki nazar-e-karam ek nai roohani zindagi ata kar sakti hai. Yeh tasawwur sufiyaana mohabbat ki aakasi karta hai, jahan mehboob ki tawajjo hi asal zindagi aur baqa ka zariya samjhi jati hai. Yeh ashaar mohabbat-e-Rasool ﷺ ki miraaj aur aashiq ki tarap ko khoobsurti se bayan karte hain.
Yeh sher muhabbat aur aqeedat ki ek aala tareen kefiyat ko bayan karta hai, jahan shayar mukammal tor par mehboob ki yaad aur uski azmat ke bayan mein mahw hai. Pehle misray mein shayar kehta hai ke woh har lamha, har saans ke sath mehboob ka zikr karta rahega. Yeh muhabbat ki woh inteha hai jahan aashiq ke dil o dimaagh mein har waqt mehboob ki yaad basi rehti hai aur uski shaan bayan karna hi uski zindagi ka maqsad ban jata hai.
Dosray misray mein shayar apni aqeedat aur qurbani ke jazbe ka izhar karte hue kehta hai ke woh apni poori zindagi mehboob ke naam par qurbaan kar dega. Yani jo bhi umr use mili hai, woh mehboob ke liye nichawar karne ko tayar hai. Yeh sher ishq ki us majaaz ko zahir karta hai jahan mehboob ke zikr, uski shaan ke bayan aur uske naam par jaan nichawar karne ko hi zindagi ka sabse bada maqsad samjha jata hai.
Yeh sher ishq-e-Rasool ﷺ ki gehrai aur diwaangi ko bayan karta hai. Shayar aashiqan-e-Rasool ﷺ ko talqeen karta hai ke woh muhabbat mein mahw ho kar baithe rahein aur giriya o zaari karein, kyunki yeh aansoo darhaqeeqat ishq ki alamat aur Nabi Kareem ﷺ se gehri wabastagi ka izhar hain.
Dosray misray mein shayar kehta hai ke mehfil ko hamesha saja kar rakho, yani Nabi Kareem ﷺ ki yaad aur zikr ko hamesha zinda rakho. Is mein ek umeed aur tamanna posheeda hai ke shayad hamare Aaqa o Maula Hazrat Muhammad Mustafa ﷺ ka yahan bhi guzar ho jaye. Iska matlab yeh hai ke aashiqan-e-Rasool ﷺ ka zikr, durood o salaam aur unki yaadon ki mehfilein is qadar baroonaq honi chahiyein ke aisa mehsoos ho jaaye jaise Nabi Kareem ﷺ ki roohani tawajju in par nazil ho rahi ho. Yeh sher aqeedat, muhabbat aur Nabi Kareem ﷺ se gehri wabastagi ki behtareen aaksasi karta hai.
Yeh sher ishq-e-Rasool ﷺ ki shiddat aur Madina Munawwara se walihana muhabbat ki aksasi karta hai. Shayar aashiqan-e-Rasool ﷺ ko naseehat karta hai ke agar woh haqeeqi zindagi aur ba-maqsad jeene ki khwahish rakhte hain, to unhein apni rahein Madina Munawwara ki taraf mod leni chahiyein. Madina woh muqaddas shehar hai jahan Nabi Kareem ﷺ aaram farma hain, aur yahi woh jagah hai jahan dilon ko sukoon aur rooh ko haqeeqi zindagi naseeb hoti hai.
Dosray misray mein shayar apni aqeedat aur muhabbat ki inteha ko bayan karta hai ke agar marna bhi ho to Nabi Kareem ﷺ ke darbar-e-aqdas par jaan deni chahiye. Yeh aashiq-e-Rasool ﷺ ki sabse badi tamanna hai ke uski zindagi Madina ki galiyon mein guzre, aur agar maut aani ho to woh bhi dar-e-Mustafa ﷺ par aaye. Yeh sher is haqeeqat ki nishandahi karta hai ke Madina ki nisbat hi asal zindagi hai, aur ishq-e-Rasool ﷺ mein marna hi sabse badi sa’adat hai.
Yeh sher ishq-e-Rasool ﷺ aur Madina Munawwara se gehri wabastagi ko bayan karta hai. Shayar Niazi apne dil ki wahid tamanna aur aakhri khwahish ka izhar kar raha hai ke uski aakhri aaraam gah Madina Munawwara mein ho. Pehle misray mein shayar kehta hai ke uske dil mein bas ek hi umeed aur aarzo basi hui hai, aur woh yeh hai ke uska ikhtitam Nabi Kareem ﷺ ke shehar mein ho.
Dosray misray mein shayar apni aajzi aur khwahish ka izhar karte hue kehta hai ke woh sochta hai ke Madina Munawwara ke kis goshay mein uski qabar banegi. Yeh sher ek aashiq-e-Rasool ﷺ ke jazbaat ki aaksasi karta hai, jo duniya mein apni zindagi ka sabse bada inaam yahi samajhta hai ke uska madfan Nabi Kareem ﷺ ke muqaddas shehar mein ho. Is mein Madina ki muhabbat, aqeedat aur aakhirat ki kamiyabi ki ek haseen tamanna posheeda hai.
Add comment